UCHWAŁA  Nr XXX/261/14

Rady Gminy Dźwierzuty

 z dnia 6 lutego 2014r.

w sprawie uchwalenia gminnego programu  profilaktyki i rozwiązywania problemów  alkoholowych na terenie gminy Dźwierzuty na  2014 rok.

Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym /tekst jednolity: Dz. U. z 2001 roku Nr 142, poz. 1591, z późn. zm./ oraz art. 41  ust.2 ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości  i przeciwdziałaniu alkoholizmowi /tekst jednolity: Dz. U. z 2012 r. poz. 1356 z późn. zm./ Rada Gminy Dźwierzuty uchwala, co następuje:

§ 1.

Uchwala się gminny program profilaktyki i rozwiązywania problemów
alkoholowych na terenie gminy Dźwierzuty na 2014 rok, stanowiący załącznik do niniejszej uchwały.

§ 2.

Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Dźwierzuty.

§ 3.

Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia i obowiązuje od 01 stycznia 2014 roku oraz podlega ogłoszeniu.

                                                Przewodniczący Rady Gminy

                                                                                 Krzysztof  Sawicki

                                                           Załącznik nr 1

                                                                       do Uchwały Nr XXX/261/14

                                                                       Rady Gminy Dźwierzuty

                                                                       z dnia 6 lutego  2014r.

                        GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI

I

ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH

NA ROK 2014 NA TERENIE GMINY DŹWIERZUTY

WPROWADZENIE

            Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok 2014 stanowi uszczególnienie działań realizowanych przez Gminę Dźwierzuty w oparciu o ustawę z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi                            (Dz. U. z 2012 r. poz. 1356) .

            Jednym z problemów społecznych występującym w Gminie są problemy związane                   z nadużywaniem alkoholu, które w znacznym stopniu  wpływają na funkcjonowanie rodziny, zdrowie fizyczne i psychiczne zarówno jednostek jak i rodzin, a ich konsekwencje dotyczą nie tylko osób uzależnionych ale wpływają na całą populację. Nadużywanie alkoholu powoduje wiele szkód społecznych, takich jak zakłócenie bezpieczeństwa publicznego, przestępczość, wypadki samochodowe, przemoc w rodzinie, ubóstwo i bezrobocie. Ważnym zadaniem jest pomoc rodzinom, które są  dotknięte problemem alkoholizmu. Pomagać, to przede wszystkim zapobiegać, czyli edukować, uświadamiać, wskazywać alternatywne formy spędzania wolnego czasu oraz radzenia sobie z konfliktami i trudnymi sytuacjami.

 I. DIAGNOZA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH WYSTĘPUJĄCYCH W GMINIE

            Alkohol jest przyczyną wielu problemów społecznych, rodzinnych, zwłaszcza takich jak przemoc domowa, ropad rodziny, rozwody, zaburzenia zachowań. Nadmierne spożywanie alkoholu w wielu  przypadkach prowadzi do trwałego zerwania więzi małżeńskich i jest przyczyną rozwodów. Osoby, które spożywają nadmiernie alkohol są zazwyczaj sprawcami przemocy                       w rodzinie. Przemoc w rodzinie w związku z nadużywaniem alkoholu przez jednego lub obojga rodziców, rozpad więzi rodzinnych są przyczynami zaniedbywania dzieci. Najcześciej dzieci                        z rodzin niewydolnych wychowawczo są zaniedbywane przez rodziców, pozostawione same sobie, mają słabe wyniki w nauce, są rozchwiane emocjonalnie, przejawiają agresywne zachowania.

Brak stałej opieki ze strony rodziców oraz możliwości alternatywnych form spędzania wolnego czasu to główne przyczyny nieprawidłowości, które w skutkach mogą prowadzić do wystąpienia uzależnień.

1. SPOŻYWANIE ALKOHOLU PRZEZ MŁODZIEŻ

            Spożywanie alkoholu jest rozpowszechnionym zachowaniem ryzykownym wśród osób niepełnoletnich, które doprowadza do upośledzenia czynności poznawczych tj. koncentracja uwagi, zapamiętywanie. Konsumpcja alkoholu powoduje również podejmowanie zachowań ryzykownych, które są groźne dla życia i zdrowia. Spożywanie alkoholu przez polskich nastolatków kształtuje się na średnim poziomie w porównaniu z resztą Europy. Około 30% nastolatków przyznaje się do regularnego spożywania alkoholu.

            Diagnozę problemów alkoholowych wśród młodzieży w celu opracowania programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych na rok 2014 oparto na badaniach ankietowych z lat 2009 -2012 przeprowadzonych w ramach Kampanii “Zachowaj Trzeźwy Umysł” oraz w ramach przygotowania Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych                                          na lata 2008-2015.  Kolejne badania monitoringujące i ewaluacyjne zaplanowano na rok 2014.                Tak więc Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok 2014 jest kontynunuacją poprzednich programów.

            W latach 2009-2012 w ramach Kampanii Zachowaj Trzeźwy Umysł przeprowadzono badania ankietowe w Publicznym Gimnazjum im. Krzysztofa Klenczona w Dźwierzutach.                        W badaniach wzięli udział uczniowie kl. I-III. Do udziału w badaniach zaproszono również uczniów klas V ze Szkół Podstawowych na terenie Gminy Dźwierzuty. Badania dotyczyły opinii młodzieży na temat zachowań ryzykownych.

Tabela nr 1

Udział w badaniach ankietowych w ramach kampanii “Zachowaj Trzeźwy Umysł”

Akiety przechowywane są w Publicznym Gimnazjum w Dźwierzutach.

Wypowiedzi uczniów zostały pogrupowane według zagadnień tj.

–                    poziom świadomości dotyczący uzależnień występujących w środowisku równieśniczym,

–                    własne zachowania i sytuacje związane z używaniem środków odurząjących                                        lub uzależniających,

–                    zdanie młodzieży na temat alkoholu ,

–                    stosunek ankietowanych do palenia nikotyny i marihuany,

–                    opinia nastolatków dotycząca przemocy.

            Z badań w ramach Kampanii Zachowaj Trzeźwy Umysł wynika, że młodzież z terenu Gminy Dźwierzuty siega po środki psychoaktywne z powodu braku zajęcia, braku dostatecznej wiedzy na ten temat oraz na skutek zachowań dorosłych. Zdecydowana większość ankietowanych spośród uczniów klas I-III Publicznego Gminazjum ma świadomość, że  osoby z ich grupy wiekowej, znane z kontaktów koleżeńskich stosują środki odurzające oraz uzależniające. Najpopularniejszymi używkami w ich otoczeniu są papierosy i alkohol. Uczniowie, którzy przyznali się do próbowania środków uzależniających przede wszystkim spożywali alkohol i palili papierosy. Najczęściej spożywanym alkoholem wśród młodzieży jest piwo. Wódkę spożywała ponad połowa ankietowanych nastolatków, deklarujących częste picie alkoholu. Drugie tyle nastolatków w szczególnych przypadkach uzyskuje pozwolenie od dorosłych na spożywanie alkoholu np. podczas uroczystości rodzinnych.  Badania wskazują , że w większość nastolatków nie zwraca uwagi pijącym rówieśnikom. Co czwarty ankietowany przyznał, że palił papierosy, ¾ tej grupy to osoby, które paliły papierosy  w przeszłości. W porównaniu ze spożywaniem alkoholu                   i paleniem papierosów niewielka część ankietowanych miała kontakt z narkotykami.

            Z przeprowadzonych badań ankietowych wśród uczniów szkół podstawowych wynika, że uczniowie mają kontakt z alkoholem. Najczęstszą przyczyną spożywania alkoholu jest namowa innych lub przyzwolenie ze strony dorosłych. Spośród badanych co czwarte dziecko udzieliło informacji, że w jego otoczeniu rówieśniczym znajdują się osoby, które sięgają po alkohol. Poważny niepokój budzą również  postawy rodziców, ponieważ co piąty uczeń w wieku 11 lat uzyskuje pozwolenie na okazjonalne picie alkoholu. Najcześciej jest to piwo, nastepnie wino                         i drinki. Najrzadziej rodzice zgadzają się na spożywanie wódki. Część dzieci spożywa alkohol na dyskotece. Bezpośrdeni kontakt z alkoholem miało, aż co trzecie dziecko. Przeprowadzone badania wskazują na znacznie  obniżony statystyczny próg dopuszczalności oraz doświadczenia dzieci ze szkół podstawowych zostały zrównane z doświadczeniami gimnazjalistów. Bardzo niepokojący jest fakt, że dzieci spożywały alkohol na uroczystościach rodzinnych i innych imprezach okolicznościowych. Najbardziej i najłatwiej dostępnym alkoholem jest piwo . Około ¼ ankietowanych uczniów, uważa, ze nie można uzależnić sie od alkoholu pijąc piwo – co czwarty uczeń ma błędną ocenę jego szkodliwości. Prawie wszystkie dzieci mają świadomość, że można się dobrze bawić bez picia alkoholu. Papierosy pali połowa uczniów – jest to palenie okazjonalne, natomiast co ósmy uczeń pali codziennie. Niemal połowa spośród ankietowanych daje sobie prawo do stosowania przemocy w różnych sytuacjach społecznych.

Do przyczyn występowania zachowań ryzykownych u dzieci i młodzieży można między innymi zaliczyć:

- problemy materialne,

- utrzymujące się bezrobocie rodziców,

- trudny start młodzieży w samodzielne życie,

- niewystarczające środki finansowe instytucji wychowawczych,

- wzrost dostępności alkoholu i substancji psychoaktywnych,

- brak pozytywnych wzorów i ideałów,

- poczucie pustki, nudy, niepokoju,

-wpływ mediów, reklamy,

-patologie życia rodzinnego,

-niekorzystny wpływ grup rówieśniczych.

            Biorąc pod uwagę wyniki przeprowadzonych badań należy wskazać zapotrzebowanie na edukację rodziców, podejmowanie akcji profilaktycznych oraz prowadzenie zajęć                         o tematyce uzależnień wśród dzieci i młodzieży - w tym nauka postaw asertywnych, zoorganizowanie zajęć pozalekcyjnych, profilaktycznych i socjoterapeutycznych, promowanie zdrowego stylu życia, zainteresowań, hobby, prowadzenie zajęć sportowych, pogłębianie świadomości społecznej o szkodliwości spożywania alkoholu i innych środków uzależniających.

            W roku 2008 zostały przeprowadzone badania wśród społeczności lokalnej                          (204 ankietowanych)  w celu opracowania Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2008 – 2015.

Tabela nr 2

Wyniki badań przeprowadzonych wśród społeczności lokalnej w roku 2008 - Problemy istniejące wsród dzieci.

            Największy procent dzieci uczestniczy w dyskotekach nocnych (ponad połowa udzielonych odpowiedzi wsród ankietowanych), pojawiają się zachowania z ryzykiem uzależnień – spożywanie alkoholu, palenie papierosów oraz konflikty z prawem tj. bójki, wymuszanie pieniędzy. Poprzez uczestnictwo w dyskotekach pojawia ryzyko braku nadzoru nad dziećmi  i młodzieżą ze strony dorosłych.

2. Uszkodzenia zdrowia osób uzależnionych

Uzależnienie jest zaburzeniem bio-psycho-społecznym. Przyczynia się między innymi do rozwoju chorób:

–                    zapalenie wątroby,

–                    alkoholowe zespoły psychoorganiczne,

–                    zapalenie trzustki,

–                    przewlekłe psychozy alkoholowe,

Rozmiary populacji osób uzależnionych szacowane są na około 700.00 – 800.00 osób. Liczba osób zarejestrowanych w zakładach lecznictwa odwykowego systematyczne rośnie.

Tabela nr 3

Liczba zleceń przeprowadzenia badania i wydania opinii w przedmiocie uzależnienia od alkoholu i liczba  wniosków skierowanych do Sądu o orzeczenie obowiązku leczenia odwykowego w Gminie Dźwierzuty.

3. USZKODZENIA  ZDROWIA  ZWIĄZANE  Z  NADUŻYWANIEM   ALKOHOLU

            W przypadku wszystkich problemów zdrowotnych wiążących się z alkoholem stwierdza się statystyczną prawidłowość polegającą na wzroście prawdopodobieństwa zachorowania wraz ze wzrostem poziomu konsumpcji alkoholu. Prawidłowość ta odnosi się zarówno do poziomu indywidualnego, jak do poziomu zbiorowości.
            Długotrwałe, nadmierne picie prowadzi do powstania zespołu uzależnienia od alkoholu. W 2007 r. w poradniach odwykowych w Polsce zarejestrowanych było 181 tys. pacjentów, z tego                u 151 tys. stwierdzono zespół uzależnienia od alkoholu. W placówkach stacjonarnych odbywało                   w tym czasie leczenie 75 tys. osób uzależnionych od alkoholu. Danych z lecznictwa ambulatoryjnego i stacjonarnego nie można sumować, bowiem w znacznej części obejmują one te same osoby. Szacuje się jednak, że liczba osób uzależnionych od alkoholu w populacji jest znacznie wyższa, bowiem większość uzależnionych nie trafia do systemu lecznictwa. Według różnych oszacowań liczba osób uzależnionych od alkoholu w populacji ogólnopolskiej wynosi 500 - 900 tysięcy.
            Charakterystyczne dla polskiego stylu picia jest znaczne jednorazowe spożycie napojów spirytusowych, prowadzące zwykle do stanów odurzenia. Ten wzór picia częściej niż inne z nich prowadzi do powstawania psychoz alkoholowych.
            Wyniki badań wskazują także na występowanie licznych zaburzeń somatycznych wśród osób intensywnie pijących. Do najczęściej wymienianych należą:

1. schorzenia systemu nerwowego;

2.różne schorzenia układu pokarmowego, szczególnie wątroby, żołądka, trzustki;

3. choroby układu oddechowego zwłaszcza przewlekłe nieżyty oskrzeli, zapalenia płuc, gruźlica;

4. choroby serca i naczyń krwionośnych;

5. choroby nowotworowe, szczególnie górnych dróg oddechowych i przełyku;

6. urazy w wyniku wypadków.

            Ponadto nadużywanie alkoholu odgrywa istotną rolę w naruszeniu funkcji biologicznych niektórych hormonów, powoduje zaburzenia w układzie immunologicznym, patologicznie oddziałuje na układ krwiotwórczy.
            Alkohol pity nadmiernie wywołuje też niedobory witamin i innych pierwiastków niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Następstwem owych niedoborów mogą być zaburzenia widzenia, zmiany skórne, zapalenie wielonerwowe, zmiany w błonach śluzowych                 i szpiku kostnym, zaburzenia procesów rozrodczych, szkorbut i inne.
            Nadużywanie alkoholu może wywołać znaczące zaburzenia w funkcjonowaniu psychicznym człowieka, takie jak: bezsenność, depresję, niepokój, próby samobójcze i zmiany osobowości.
            Patogenna rola alkoholu w powstawaniu wielu zaburzeń somatycznych jest szczególnie silna, gdy jego oddziaływanie skojarzone jest z paleniem tytoniu.
Picie alkoholu w czasie ciąży może spowodować śmierć płodu, wady anatomiczne, upośledzenie wzrostu i rozwoju oraz deficyty funkcjonalne. Uważa się, że wypijanie w czasie ciąży alkoholu                w dawkach przekraczających 40 gramów dziennie stanowi istotne zagrożenie wystąpieniem                       u dziecka zespołu płodowego uszkodzenia alkoholem (FAS). Nie ma jak dotąd zgody co do tego, jaka ilość alkoholu wypijana w czasie ciąży jest bezpieczna dla rozwoju dziecka, zaleca się zatem kobietom w ciąży całkowitą abstynencję.
            Najbardziej dramatyczną konsekwencją picia alkoholu jest niewątpliwie zgon. Alkohol może stanowić bezpośrednią przyczynę zgonu – jest tak na przykład w przypadku śmiertelnego zatrucia tą substancją. Najczęściej jednak nadmierne picie stanowi czynnik zwiększający ryzyko śmierci. Wyniki badań i analiz statystycznych wskazują na powiązanie  rozmiarów spożycia alkoholu na wielkość umieralności ogólnej. Jeszcze silniejszy związek zaobserwowano analizując zgony z przyczyn wiążących się z alkoholem - na przykład długotrwałe używanie alkoholu znacznie zwiększa ryzyko zgonu na marskość wątroby.
            W Polsce od wielu lat obserwuje się zjawisko tzw. nadumieralności mężczyzn. Wśród wielu czynników, przy pomocy których próbuje się wyjaśnić ten proces znajduje się dużo większe spożycie alkoholu wśród mężczyzn niż kobiet. Szczególnie dramatyczne różnice w umieralności mężczyzn i kobiet obserwuje się w przypadku samobójstw pod wpływem alkoholu i wypadków drogowych z udziałem nietrzeźwych osób.
            Najnowsze badania pokazują, że alkohol występować może nie tylko w roli czynnika ryzyka, ale również jako czynnik chroniący przed tym ryzykiem. Na przykład niewielkie dawki alkoholu zapobiegają niedokrwiennej chorobie serca, która jest jedną z częstych przyczyn zgonów w naszym kręgu kulturowym. Warto zauważyć, że chroniąca rola alkoholu spożywanego                          w niewielkich ilościach odnosi się przede wszystkim do osób po przekroczeniu 35 roku życia.                      W niektórych, indywidualnych przypadkach zmniejszenie się ryzyka zgonu z powodu chorób serca może być kompensowane zwiększonym ryzykiem zgonu z innych przyczyn, np. chorób wątroby.
            Nadużywanie alkoholu przyczynia się nie tylko do powstawania szkód zdrowotnych, ale także wiąże się z problemami o charakterze społecznym. Należą do nich problemy:

1. rodzinne (awantury domowe, zaniedbywanie rodziny, rozpad więzi rodzinnych, rozwody);

2. w środowisku pracy (absencja, mniejsza produktywność, utrudnienie awansu zawodowego);

3. finansowe (mniejsze zarobki, zwiększone wydatki na alkohol).

Nadużywanie alkoholu sprzyja też popełnianiu przestępstw i wykroczeń. Wprawdzie kryminogenna rola alkoholu nie jest oczywista, to jednak łamaniu prawa często towarzyszy nadużywanie alkoholu.

Choroby występujące na tle nadużywania alkoholu:

–                    urazy,

–                    zaburzenia umysłowe i psychiczne,

–                    zaburzenia żołądkowo – jelitowe,

–                    choroby układu sercowo – naczyniowego,

–                    zaburzenia immunologiczne,

–                    choroby układu kostno – szkieletowego,

–                    dysfunkcje układu roxrodczego,

–                    szkody prenetalne,

–                    nadciśnienie tętnicze,

–                    choroby wątroby,

–                     wybrane typy nowotworów.

Nadużywanie alkoholu jest przyczyną uszkodzeń ciała i śmierci w wyniku wypadków komunikacyjnych, przemocy, utonięć, samobójstw.                                                                    

4. ZABURZENIA ŻYCIA RODZINNEGO ZWIĄZANE Z ALKOHOLEM, W TYM ZJAWISKO  PRZEMOCY  W  RODZINIE

W rodzinach z problemem alkoholowym tj, w takich, w których co najmniej jedna osoba pije                w sposób szkodliwy żyje 3-4 miliony osób, w tym 1,5- 2 mln dzieci, 2, 5 mln osób nadużywających alkoholu, 700- 900 tysięcy osób uzależnionych.Wśród najważniejszych konsekwencji życia                        w rodzinie w której istnieje problem alkoholowy wyróżnia się szkody:

–                    fizyczne,

–                    psychosomatyczne,

–                    psychologiczne,

–                    emocjonalne,

–                    psychospołeczne.

Szkody wynikające w/w rodzinach ponoszą przede wszystkim dzieci. Życie w rodzinie w której nadużywany jest alkohol często wiąże się z niskim statusem socjoekonomicznym, chronicznym stresem, znacznie ograniczonymi mozliwościami zdobywania wykształcenia i kariery zawodowej.

Dzieci wychowujące się w rodzinach z problemem alkoholowym często wymagają specjalistycznej terapii (także w życiu dorosłym).

Jak wynika z badań Instytutu Psychologii Zdrowia PTP, co najmniej w 66% rodzin z problemem alkoholowym dochodzi do aktów przemocy.

Tabela nr 4

Liczba środowisk z problemami alkoholowymi objetych pomocą przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Dźwierzutach.

Tabela nr 5

Ilość osób przyjętych  w Punkcie Informacyjno - Konsultacyjno w Dźwierzutach – udzielanie pomocy terapeutycznej.

            Kilka osób w czasie spotkań zostało zmotywowanych do podjęcia terapii na Oddziale Terapeutycznym w Olsztynie, które zostały skierowane po uprzednim ustaleniu terminu                               z Kierownikiem Oddziału Terapeutycznego. W ostatnim czasie zauważono znaczny  wzrost zainteresowania konsultacjami oraz wsparciem terapeutycznym ponieważ  klientów Punktu z reguły nie stać na dojazdy do pobliskiego Szczytna by skorzystać z porady terapeutycznej. Obecna oferta Punktu Konsultacujno – Informacujnego stała się bardziej interdyscyplinarna, a jego zadaniem jest zdiagnozowanie problemów całej rodziny i zaplanowanie pomocy dla wszystkich jej członków.

Tabela nr 6

Ilość osób przyjętych  w Punkcie Informacyjno - Konsultacyjno w Dźwierzutach – udzielanie porady prawnej.

                         W ostatnim czasie zauważono znaczny  wzrost zainteresowania oraz zapotrzebowania na ten rodzaj pomocy. W 2012 roku prawnik z Kancelarii Adwokackiej ze Szczytna przyjmował               w okresie od 01.01.2012 r do 30.20.2012 r.  natomiast w roku 2013 porady prawne udzielane były w okresie od 06.05.2013 r. do 31.12.2013 r. Ze względu na duże zainteresowanie i potrzeby związane z udzialaniem porad prawnych w 2014 r. zaplanowano  udzielanie porad prawnych w okresie od 02.01.2014 r. do 31.12.2014 r.

Tabela nr 7

Posiedzenia komisji – liczba rozpatrzonych spraw

5. NARUSZENIE  PRAWA  PRZEZ  OSOBY  HANDLUJĄCE  ALKOHOLEM

            Administracyjne i prawne organizacje dostępności alkoholu, koncesjonowanie jego produkcji  i sprzedaży jest jednym z najskuteczniejszych narzędzi ograniczenia zakresu problemów alkoholowych. Nadal duży zasięg ma zjawisko sprzedaży alkoholu nieletnim. Ogólnopolskie badania przeprowadzone w 2004 roku wykazały, że około 80% sprzedawców sprzedaje alkohol nieletnim.

Tabela nr 8

Kontrol punktów sprzedaży alkoholu na terenie Gminy Dźwierzuty 

6. ZBYT  DUŻA  DOSTĘPNOŚĆ I  PROMOCJA  ALKOHOLU

Dostępność terytorialna (czyli gęstość sieci sprzedaży), godzinowa i cenowa alkoholu bezpośrednio wpływa na poziom jego konsumpcji i wielkość problemów zdrowotnych i społecznych, a relacje te są przedmiotem badań zarówno w Polsce jak i w świecie.

Tabela nr 9

Ilość limitowanych punktów sprzedaży napojów zawierających powyżej 4,5 % alkoholu na terenie Gminy Dźwierzuty

Tabela nr 10

Wielkość i struktura sprzedaży alkoholu w latach 2009-2013

II . DIAGNOZA ZASOBÓW UMOŻLIWIAJĄCYCH PROWADZENIE DZIAŁALNOŚCI PROFILAKTYCZNEJ I TERAPEUTYCZNEJ

            Na terenie Gminy Dźwierzuty nie istnieje samodzielna placówka odwykowa. Mieszkańcy Gminy mogą korzystać z porad  i terapii w Przychodnii Terapii Użależnień od Alkoholu i Współuzależnienia w Szczytnie oraz Oddziału Odwykowego Wojewódzkiego Zespołu Lecznictwa Psychiatrycznego w Olsztynie. 

Gmina Dźwierzuty nie posiada przeszkolonej kadry w zakresie terapii uzależnień, jednakże mieszkańcy Gminy Dźwierzuty mogą korzystać z fachowych porad w Punkcie Konsultacyjno-Informacyjnyn dla Ofiar Przemocy w Rodzinie oraz Osób Uzależnionych i Współuzależnionych przy Urzędzie Gminy, gdzie dyżury pełni terapeuta uzależnień ze Szczytna w każdy poniedziałek miesiąca oraz radca prawny z Kancelarii Adwokackiej ze Szczytna w każdą środę miesiąca. Gmina Dźwierzuty posiada jedną osobę przygotowaną do pracy z dorosłymi uzależnionymi – grupa wsparcia działająca w Klubie Integracji Społecznej przy GOPS w Dźwierzutach w co drugi piątek miesiąca oraz osoby z przygotowaniem pedagogicznym, które prowadzą zajęcia profilaktyczne                                            i socjoterapeutyczne.

W Gminie Dźwierzuty w roku 2013 r funkcjonowały:

a) Grupa wsparcia dla osób uzależnionych i dla dorosłych dzieci alkoholików                                  w Dźwierzutach – spotkania odbywają się co dwa tygodnie (piątek).

b) Punkt Konsultacyjno – Informacyjny dla Ofiar Przemocy w Rodzinie oraz Osób Uzależnionych i Współuzależnionych – dyżury terapeuty uzależnień pełnione raz w tygodniu (poniedziałek)                    oraz porady prawne – dyżury radcy prawnego pełnione raz w tygodniu (środa).

c) Zajęcia profilaktyczne z elementami socjoterapii :

- Zespół Szkolno-Przedszkolny  w Orzynach (maj - czerwiec 2013r.) i  (październik - grudzień 2013r.)

- Szkoła Podstawowa w Linowie (maj - czerwiec 2013r.) i (październik - grudzień 2013r.)

- Szkoła Podstawowa w Kałęczynie (maj -czerwiec 2013r.)

- Gminny Ośrodek Kultury w Dźwierzutach (maj – czerwiec 2013r. ) i (październik - grudzień 2013r.)

- Świetlica Wiejska w Miętkich (maj -czerwiec 2013r.) i (październik - grudzień 2013r.)

- Świetlica Wiejska w Jeleniowie (maj -czerwiec 2013r.) i (październik-grudzień 2013r.)

- Świetlica Wiejska w Popowej Woli (październik - grudzień 2013r.)

d) Zajęcia psychoedukacyjne i profilaktyczne z elementami socjoterapeutycznymi z grupą dorosłych (maj -czerwiec 2013r.)

e) Zajęcia profilaktyczne o charakterze sportowym ( październik - grudzień 2013r.)

III. CELE PROGRAMU

            Podstawowym celem Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych jest profilaktyka uzależnień, czyli zapobieganie powstawaniu problemów alkoholowych, ograniczanie rozmiarów już istniejących problemów związanych                                        z nadużywaniem alkoholu.

Cele programu będa realizowane poprzez:

1.                  Podejmowanie działań zmierzających do zmniejszenia rozmiarów aktualnie istniejących problemów alkoholowych na terenie Gminy Dźwierzuty.

2.                  Podejmowanie działań mających na celu zmianę zachowań i postaw społecznych mieszkanców w sytuacjach związanych ze spożywaniem napojów alkoholowych.

3.                   Podejmowanie działań profilaktycznych kierowanych do dzieci i młodzieży, w celu opóźnienia inicjacji alkoholowej.

4.                  Zapobieganie powstawaniu nowych problemów alkoholowych.

5.                  Ochrona rodziny przed przemocą.

6.                  Zmniejszanie przypadków naruszania prawa w obrocie napojami alkoholowymi.

7.                  Prowadzenia działań w kierunku integracji osób uzależnionych.

8.                  Promowanie działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych.

9.                  Podejmowanie inicjatyw dotyczących problemów rodziny, w tym wynikających                     z obchodów Warmińsko-Mazurskich Dni Rodziny.

10.              Zwiększenie świadomości społecznej na temat zagrożeń wynikających                                    z nadużywania alkoholu.

11.              Wspieranie działań profilaktycznych prowadzonych w placówkach oświatowych,

12.              Podnoszenie kwalifikacji z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych wśród osób pracujących na rzecz środowiska lokalnego.

13.              Zwiększenie oferty alternatywnych form spędzania wolnego czasu.

IV. GŁÓWNE STRATEGIE I DZIAŁANIA

1. Rozwijanie edukacji:

- informowanie o problemach i szkodach oraz zachowaniach ryzykownych związanych                    z spożywaniem alkoholu, konsekwencjach tych zachowań, a także metodach leczenia                         i zapobiegania szkodom zdrowotnym i społecznym w tym zakresie.

- promocja zdrowego stylu życia, trzeźwości i abstynencji.

2. Zwiększenie dostępności i jakości szkolonych środowiskowych programów profilaktycznych z uwzględnieniem programów zaadresowanych do:

-  rodziców w zakresie podnoszenia ich kompetencji wychowawczych oraz sprzedawców                  w zakresie odpowiedzialności prawnej i etycznej związanej z handlem alkoholem.

3.  Kontrolowanie zasad prowadzenia sprzedaży alkoholu oraz szczególna ochrona ludzi młodych przed wpływem działań marketingowych.

4. Systematyczne kontrolowanie dostępności alkoholu a w szczególności  w zakresie przestrzegania zakazu sprzedaży alkoholu osobom niepełnoletnim oraz podniesienie efektywności egzekwowania prawa w przypadku naruszenia zasad obrotu alkoholami oraz handlu poza legalną siecią punktów sprzedaży.

5. Szkolenie profesjonalistów w zakresie nowoczesnych metod rozwiązywania problemów alkoholowych.

6. Podejmowanie działań mających na celu zmniejszanie zjawiska spożywania alkoholu przez kobiety w ciąży.

7. Dofinansowywanie różnych form zajęć sportowo – rekreacyjnych i edukacyjnych, w tym wypoczynku w czasie ferii zimowych i wakacji dla dzieci i młodzieży z rodzin patologicznych oraz prelekcji, pogadanek, konkursów z zakresu profilaktyki uzależnień

8. Zwiększenie dostepności pomocy terapeutycznej dla osób uzależnionych od alkoholu poprzez:

- udzielenie wsparcia i pomocy osobom po zakończeniu terapii odwykowej oraz ich rodzinom poprzez prowadzenie zajęć w grupie wsparcia w Klubie Integracji Społecznej przy GOPS Dźwierzuty,

- wspieranie i rozwijanie istniejącego Gminnego Punktu Konsultacyjno – Informacyjnego celem szerokiej dostepności do profesjonalnej pomocy terapeutycznej i prawnej.

- pomoc dla dorosłych członków rodzin z problemem alkoholowym oraz dotkniętym przemocą w ramach prac punktu konsultacyjnego,

- bieżąca współpraca z poradniami i ośrodkami leczenia odwykowego oraz Sądem Rodzinnym

- działania zmierzające do orzeczenia o zastosowaniu wobec osoby uzależnionej od alkoholu obowiązku poddania leczeniu , w tym kierowanie na leczenie odwykowe                       i finansowanie badań w tym zakresie.

9. Udzialenie rodzinom w którym występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej oraz ochrony przed przemocą w rodzinie poprzez:

- pomoc dzieciom i rodzinom z problemami alkoholowymi oraz przemocą w rodzinie poprzez :

a) wspomaganie działalności świetlic socjoterapeutycznych, środowiskowych i wiejskich,

b) dofinansowywanie zajęć i programów socjoterapeytycznych oraz profilaktycznych dla dzeci z rodzin z problemami alkoholowymi lub przemocą w rodzinie,

c) dofinansowywanie szkoleń i kursów w zakresie pracy socjoterapeytycznej dla pedagogów i nauczycieli,

d) finansowywanie szkoleń, kursów dla osób prowadzących zajęcia świetlicowe,

-  współpraca z zespołem interdyscyplinarnym w zakresie procedury “Niebieska karta”

- organizowanie spotkań, pikników, festynów dla rodzin, dotyczących wychowania dzieci bez przemocy, alkoholu, dopalaczy i innych używek,

10. Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii a w szczególności dzieci i młodzieży poprzez:

- promowanie alternatywnych form spędzania wolnego czasu przez dzieci i młodzież m.in. dofinansowywanie działań młodzieżowych klubów sportowych, imprez sportowo-rekreacyjnych oraz sportowych działań pozalekcyjnych,

- finansowanie kolonii profilaktycznych , jako elementy oddziaływań profilaktycznych,

- wspieranie rozwoju oraz poprawy funkcjonowania bazy sportowo-rekreacyjnej np. boiska, sale gimnastyczne- zakup niezbędnego wypożenia do prowadzenia zajęć,

- wspieranie placówek oświatowych w działaniach wpisanych w szkolny program profilaktyczny,

- współudział w organizowaniu lokalnych imprez profilaktycznych w szczególny sposób eksponujących “zdrowy styl życia”,

- włączanie się w organizowanie form spędzania wolnego czasu dla dzieci                                  i młodzieży poprzez dofinansowywanie wycieczek i  kolonii na których realizowane są programy profilaktyczne i edukacyjne z zakresu przeciwdziałania uzależnieniom                                   i przemocy wśród równieśników lub podejmowane są inne działania o charakterze profilaktycznym

- zakup materiałów edukacyjnych i innych niezbędnych do prowadzenia zajęć                       z zakresu profilaktyki uzależnień,

- doposażenie świetlic w niezbędny sprzęt do prowadzenia zajęć pozalekcyjnych jako elementu oddziaływan profilaktycznych,

- prenumerata fachowych czasopism,

- udział w ogólnopolskich kampaniach profilaktycznych,

- włączenie się w organizowanie form spędzania wolnego czasu dla dzieci i młodzieży poprzez dofinansowanie działalności świetlic wiejskich,

11. Podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych                      w art. 13-15 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi poprzez :

-  prowadzenie systematycznych działań kontrolnych i interwencyjnych przez członków GKRPA w punktach sprzedaży alkoholu w zakresie posiadania aktualnych zezwoleń i opłat na sprzedaż napojów alkoholowych,

- ograniczenie dostępności napojów alkoholowych i przestrzeganie zakazu sprzedaży alkoholu poniżej 18 roku życia poprzez kontrolowanie punktów sprzedaży alkoholu,

- podejmowanie działań interwencyjnych wobec podmiotów prowadzących promocję                              i reklamę napojów alkoholowych, a w szczególnosci reklamę skierowaną do młodzieży,

- opiniowanie przez Gminną Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych wniosków o wydanie zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych,

-  dostarczenie właścicielom punktów sprzedaży alkoholu kompletu przepisów dotyczących zasad związanych z obrotem alkoholu np. w formie ulotek

12. Wspomaganie działalności instytucji i osób fizycznych służących rozwiązywaniu problemów alkoholowych

- upowszechnianie i wspieranie oraz dofinansowanie różnorodnych form spedzania wolnego czasu i innych imprez,

- włączenie się w akcje na rzecz promocji zdrowia, prowadzone przez szkoły, ośrodek kultury, rady sołeckie na terenie Gminy Dźwierzuty,

- podejmowanie innych działań wynikających z bieżącej analizy sytuacji.

13. Podejmowanie działań  i czynności zmierzających do podjęcia leczenia odwykowego wobec osób nadużywających alkoholu i powodujących rozkład życia rodzinnego, demoralizację nieletnich, systematycznie zakłócających spokój i porządek publiczny,                            a w szczególności:

- przeprowadzanie rozmów motywujących z osobami mającymi problem                                     z nadużywaniem alkoholu do podjęcia leczenia,

- współpraca z rodzinami osób mającymi problem alkoholowy ( rozmowy motywujące, działania informacyjne itp.)

- składanie wniosków do sądu o wszczęcie postepowania w zakresie orzecznia obowiązku leczenia odwykowego w zakładzie lecznictwa odwykowego.

14. Inicjatorem działań okreslonych w Gminnym Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych  jest Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, zwana dalej Komisją, natomiast podmiotem odpowiedzialnym za realizację Gminnego Programu na rok 2014 jest Przewodniczący Gminnej Komisji Rozwiązywania Probelmów Alkoholowych w Dźwierzutach.

V.   ZADANIA   ZMIERZAJĄCE  DO  OSIĄGNIĘCIA   CELU

VI. OCZEKIWANE   EFEKTY

1. Zwiększenie odsetka osób zobowiązanych do leczenia odwykowego.

2. Zwiększenie ilości kursów, szkoleń na temat problemów i szkód, zachowań ryzykownych związanych z piciem i nadużywaniem alkoholu.

3. Podniesienie kompetencji nauczycieli, rodziców – udział w/w w organizowanych szkoleniach  i konferencjach.

4. Podniesienie wiedzy dzieci i młodzieży na temat uzależnień oraz korzystania                                z profesjonalnych ofert profilaktyki.

5. Wskazanie dzieciom i młodzieży alternatywnych form spędzania wolnego czasu bez używek, zdrowego stylu życia.

6. Podniesienie zakresu wiedzy liderów społeczeństw lokalnych, instytucji oświatowych, społecznych w zakresie metod rozwiązywania problemów alkoholowych.

7. Zwiększenie możliwości korzystania z profesjonalnych form pomocy dla osób uzależnionych.

 VII.    WYTYCZNE  DO  DZIAŁANIA

1.  Kontrole sklepów mogą być prowadzone przez członków Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, wytypowanych pracowników Urzędu Gminy  z udziałem policjanta.

2. Czynności kontrolne dokonuje się wyłącznie w obecności kontrolowanego, osoby zastępującej kontrolowanego lub przez niego zatrudnionej. Kontrolowany ma obowiązek umożliwić dokonanie kontroli.

3. Z czynności kontrolnych powinien zostać sporządzony protokół. Protokół należy sporządzić w trakcie przeprowadzanej kontroli, który podpisują członkowie zaspołu kontrolującego oraz właściciel punktu sprzedaży napojów alkoholowych lub osoba przez niego upoważniona obecna w czasie kontroli.

4. Zespół kontrolujący sprawdza czy przestrzegane są przepisy ustawy o wychowaniu                      w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi w zakresie zakazu spożywania alkoholu                w sklepach i na terenie przyległym do sklepu, czy w punkcie sprzedaży alkoholu widnieją informacje o szkodliwości alkoholu, o zakazie sprzedaży i podawania napojów alkoholowych na kredyt lub pod zastaw, osobom do lat 18-tu oraz osobom, których zachowanie wskazuje, że znajdują się stanie nietrzeźwości; czy przestrzegane są warunki sprzedaży alkoholu określone w ustawie; czy punkt posiada aktualne zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych; czy w terminie dokonano opłaty za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych.

5. Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych stanowi część Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych. Zadania wynikające z Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych realizuje Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Dźwierzutach.

6.  Zasady działalności Zespołu określa Regulamin.

7. W ramach Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz podejmowanych zadań przez Gminną Komisję   Rozwiązywania Problemów Alkoholowych funkcjonuje Gminny  Program Zapobiegania Narkomanii, stanowiący odrębny dokument.

8.   Zadania Przewodniczącego, Sekretarza i członków  Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych są określone w Regulaminie Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

9. Za merytoryczną i formalną prawidłowość wydatkowania środków przeznaczonych na realizację zadań z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych odpowiedzialny jest  Przewodniczący Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

10.  Upoważnia się Przewodniczącego Komisji  do występowania do Wójta Gminy                             z wnioskami o przeniesienie środków finansowych pomiędzy zadaniami  i paragrafami wydatków w ramach Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

11.  Ewidencja księgowa z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych prowadzona jest w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Dźwierzutach. Księgowej przysługuje  zryczałtowane   wynagrodzenie miesięczne w wysokości 300,00 zł (brutto).  

Zasady wynagradzania członków Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych:

a) Za udział w posiedzeniach komisji, kontrolach sklepów, rozmowach z osobami kierowanymi na leczenie oraz innych pracach komisji, członkowi Gminnej Komisji przysługuje  wynagrodzenie                  w wysokości 150,00 zł (brutto) ,

b) Członkowi Gminnej Komisji przysługuje tylko jedno wynagrodzenie w danym dniu, bez względu na liczbę posiedzeń,

c) Sekretarzowi Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych przysługuje zryczałtowane wynagrodzenie miesięczne w wysokości 700,00 zł (brutto) .

d) Wójt Gminy przedkłada Radzie Gminy roczne sprawozdanie z realizacji Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Wójt Gminy – w oparciu o projekt Gminnej Komisji – przedkłada Radzie Gminy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok następny.

Program został opracowany w oparciu o:

1. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2012 r. poz. 1356).

2. Ustawa z dnia 10 października 2002r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę                                         (Dz. U. Nr 200 poz. 1679 z późn. zm.).

3. Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 2011-2015.

4. Informacje z Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Dźwierzutach.

5. Badania ankietowe w ramach kampanii „Zachowaj Trzeźwy Umysł” przeprowadzone w latach 2009 – 2012 

 Opracował:  Sekratarz GKRPA – Wioletta Wacławska